Hiện nay, quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước đã trở nên phổ biến. Đồng thời đóng vai trò quan trọng trong tăng cường sản xuất kinh doanh. Đây là một trong ba trụ cột chính của quá trình tái cơ cấu nền kinh tế. Vậy cổ phần hóa là gì? Quy trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước như thế nào? Hãy tiếp tục đọc bài viết dưới đây của Ninja để tìm hiểu thêm.
I. Cổ phần hoá là gì?
Cổ phần hóa là quá trình biến đổi doanh nghiệp từ hình thức sở hữu đơn nhất sang hình thức công ty cổ phần. Trong đó doanh nghiệp có nhiều cổ đông. Quá trình này thường bao gồm việc chuyển giao một phần hoặc toàn bộ tài sản của doanh nghiệp cho các cổ đông thông qua việc bán cổ phần cho họ.
Bản chất của cổ phần hóa là hình thức thực hiện xã hội hóa sở hữu, chuyển đổi doanh nghiệp từ sở hữu duy nhất sang sở hữu chung của nhiều người. Điều này có nghĩa là tài sản của doanh nghiệp được chuyển giao cho các thành phần kinh tế khác thông qua việc phân phối cổ phần.
II. Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước là gì?
Theo khoản 1 Điều 3 Nghị định 126/2017/NĐ-CP, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước là việc thực hiện chuyển đổi các doanh nghiệp thuộc đối tượng quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 2 Nghị định 126/2017/NĐ-CP thành công ty cổ phần theo quy định pháp luật.
Cụ thể các doanh nghiệp thuộc đối tượng cổ phần hóa bao gồm:
- Doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ bao gồm:
+ Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ là công ty mẹ của tập đoàn kinh tế. Công ty mẹ của tổng công ty nhà nước, công ty mẹ trong nhóm công ty mẹ - công ty con.
+ Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên độc lập do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.
(đã được sửa đổi tại khoản 1 Điều 1 và khoản 2 Điều 6 Nghị định 140/2020/NĐ-CP)
- Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do doanh nghiệp nhà nước đầu tư 100% vốn điều lệ (sau đây gọi tắt là doanh nghiệp cấp II).
>>> Xem thêm: Doanh nghiệp nhà nước - Khái niệm và đặc điểm cần hiểu rõ
III. Quy trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước
Quy trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước được quy định tại Nghị định 126/2017/NĐ-CP. Dưới đây là nội dung tóm tắt các bước mà một doanh nghiệp nhà nước phải làm khi tiến hành cổ phần hoá.
1. Xây dựng Phương án cổ phần hóa
- Thành lập Ban Chỉ đạo và Tổ giúp việc
- Chuẩn bị các hồ sơ, tài liệu
Ban Chỉ đạo chỉ đạo Tổ giúp việc phối hợp cùng với doanh nghiệp để chuẩn bị các hồ sơ, tài liệu liên quan bao gồm:
- Hồ sơ pháp lý về thành lập doanh nghiệp
- Hồ sơ pháp lý về tài sản, nguồn vốn, công nợ của doanh nghiệp
- Báo cáo tài chính, báo cáo quyết toán thuế của công ty đến thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp
- Ban Chỉ đạo phối hợp cùng với doanh nghiệp để chuẩn bị các hồ sơ, tài liệu liên quan để trình cơ quan đại diện chủ sở hữu quyết định phê duyệt dự toán chi phí cổ phần hóa, quyết định lựa chọn tư vấn cổ phần hóa theo chế độ quy định
- Tổ chức kiểm kê, xử lý các vấn đề tài chính và xác định giá trị doanh nghiệp
- Quyết định và công bố giá trị doanh nghiệp
- Hoàn tất phương án cổ phần hóa để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.
2. Tổ chức thực hiện phương án cổ phần hóa
- Ban Chỉ đạo chỉ đạo doanh nghiệp phối hợp với các tổ chức tư vấn trung gian để tổ chức bán cổ phần theo phương án cổ phần hóa đã được duyệt
- Ban Chỉ đạo chỉ đạo doanh nghiệp tiến hành bán cổ phần ưu đãi cho người lao động. Tổ chức công đoàn tại doanh nghiệp (nếu có) theo phương án đã duyệt
- Dựa vào kết quả tổng hợp bán cổ phần cho các đối tượng theo quy định trong phương án cổ phần hóa. Ban Chỉ đạo chỉ đạo doanh nghiệp chuyển tiền thu từ cổ phần hóa về Quỹ theo quy định
3. Hoàn tất việc chuyển doanh nghiệp thành công ty cổ phần
- Tổ chức tổ chức Đại hội đồng cổ đông lần thứ nhất và đăng ký doanh nghiệp.
- Tổ chức quyết toán, bàn giao giữa doanh nghiệp và công ty cổ phần.
Trong quá trình thực hiện, cơ quan quyết định cổ phần hóa, Ban Chỉ đạo, Tổ giúp việc và doanh nghiệp có thể thực hiện đồng thời nhiều bước để gia tăng tốc độ cổ phần hóa doanh nghiệp.
Dựa vào bài viết của Ninja, có thể thấy rằng việc cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước được coi là một chủ trương chính xác và đúng đắn của Nhà nước và Đảng. Để đạt được sự phát triển bền vững cho nền kinh tế, các doanh nghiệp cần thực hiện quá trình cổ phần hóa một cách hợp lý. Chính điều này sẽ tạo đà cho việc cải cách và đổi mới phát triển các doanh nghiệp nhà nước một cách nhanh chóng.